Willem Karel Stapel    1907 - 1980


Bronnen:

Familie archief

Gezinskaarten Stapel, Roosendaal, Tilburg en Bergen op Zoom



===========================================================
Willem Stapel ging naar de MULO in Bergen op Zoom, maar deed examen zomer 1924 in Breda. Wat hij direct daarna deed weten we niet precies. Kennelijk vond hij administratief werk in Roosendaal, zoals hieronder blijkt.
Op deze foto zit meest rechts mijn vader Willem Stapel met vier collega's in een kantoor, elk achter een lessenaar. Via de balie rechtsvoor hadden ze contact met vertrouwde klanten, anders was er wel een loket geweest. De vakjeswand rechts toont veel standaard formulieren. De oorspronkelijke foto is zo scherp dat je kunt zien dat de kalender aan de muur van de Firma van Leeuwen uit Roosendaal is en de datum maandag 22 november 1926.
Altijd gedacht dat dit een NS kantoor was, maar daar solliciteerde Willem in november 1929 en kreeg zijn vaste aanstelling als arbeider pas op 9 september 1930, in Tilburg. Is dit een expeditie kantoor van Van Gent & Loos die dus veel reden voor Van Leeuwen?

keurings formulier


Datzelfde jaar werd zijn standplaats Tilburg waar hij in 1934 trouwde. In 1936 werd hij overgeplaatst naar Bergen op Zoom waar hij zijn verdere leven bleef. In de jaren 30 en 40 heeft hij heel wat thuisstudie gedaan, waardoor hij gaandeweg klom op de administratieve ladder van de NS om in 1972 als commies met pensioen te gaan.

inkomen
kantoorfoto

De Bredase chirurg en gynaecoloog dr. Maurits Cornelius Cartier van Dissel was meer dan dertig jaar verbonden aan het Diaconessenhuis aldaar; Breda heeft de zuidelijkste zijstraat van de Baronielaan naar hem genoemd.
Voor de NS keurde hij op 12 november 1929 sollicitant arbeider W.K. Stapel medisch goed. (zie afbeelding rechts)



Na de proeftijd kreeg Willem tenslotte zijn vaste aanstelling per contract van 9 september 1930. (zie afbeelding onder)

contract met NS


Willem bewaarde een aantal "bezoldigings"-briefjes waaruit blijkt dat in de crisistijd zijn loon ruim tien jaar hetzelfde bleef of zelfs omlaag ging. Toch vond hij het al heel wat al die jaren werk te hebben gehad. Want het leven was duur: het wandelwagentje voor zijn eerste zoon kostte met 15 gulden ruim 1 % van zijn bruto jaarinkomen! En voor een thuisbevalling rekende de verloskundige kort na de oorlog fl 23 of 1½ %!
Thuis namen we zijn onregelmatige werktijden voor lief, ze werden trouwens goedgemaakt door het vrije reizen waar ik tot ver in mijn studententijd van profiteerde. Ik herinner me ook de eerste treinen die na de oorlog Bergen op Zoom passeerden, soms goederenwagons voor passagiers die op de vloer zaten met hun benen bungelend uit de openstaande laaddeuren. Bijgebleven zijn me de kolenzwavelstank die bij ongunstige wind de coupees kon binnenwaaien en de oorpijnigende luchttrillingen die tussen tegenoverliggende open ramen konden staan. Mijn liefde voor aan het raampje zitten ben ik nooit meer kwijtgeraakt, ook al zijn de zitplaatsen sinds lang niet meer van blank gevernist hout.

koningin voor station BoZ
Koningin Wilhelmina bezocht Bergen op Zoom zeker 2 keer na augustus 1936, toen mijn ouders er gingen wonen.
Zij bezocht de Markiezaatsfeesten van 1938 die duurden van 4 t/m 15 juni. Op deze foto passeerde de Koningin toen het stationsgebouw ter hoogte van het laadperron van Van Gend en Loos. Mijn vader Willem Stapel staat er ook op, uiterst links boven, op het bordes van zijn NS bevrachtingskantoor.
Koningin Wilhelmina was 16 maart 1945 opnieuw in de stad en bezocht er de Prinses Irene Brigade, nadat zij op 13 maart 1945 bij het Zeeuws-Vlaamse Eeden was teruggekeerd in bevrijd Nederland en Walcheren had bezocht.

N.B. De foto wordt binnenkort toegevoegd aan de fotocollectie van het Regionaal Historisch Archief te Bergen op Zoom.
Klik daar op "afbeeldingen", dan op "raadplegen", vul bij "globaal" in: Wilhelmina en bij "datering": 1938 t/m 1938.
Hieronder poseren Willem Stapel en zijn vrouw Annie in het midden tussen ruim 90 personeelsleden van het station te Bergen op Zoom, hun vrouwen en een paar kinderen voor de loods van Van Gend & Loos. Volgens enkele publicaties in de Bergen op Zoomse Bode, rubriek "Wie kent wie?" midden 2006, is de foto van 4 augustus 1945 toen alle mannen een legpenning van Koningin Wilhelmina kregen, als dank voor de eendrachtige opvolging van het stakingsbevel.
Zie ook "Spoorwegstaking van 1944" op Wikipedia.

stakingsfoto NS BoZ

Mijn zus Ineke herinnert zich ook een foto van diezelfde groep voor een groot vliegtuig en maakte er de volgende aantekening van:
"Op de staart van het KLM vliegtuig stond een wingembleem met de letters PH en aan de voorzijde het nummer 16441. Linksonder de foto stond: F.G. Gevaert-Ridax". 16441 is het constructie nummer van een DC3 uit 1944 die later nog voor de SLM vloog. G-R was een type fotopapier van voor 1945. De foto is nog niet teruggevonden.

Wim en Annie, 45 jaar getrouwd, mei 1979
45 jaar getrouwd
Na zijn pensioen in 1972 concentreerde Wim zich op het familieleven en dan vooral zijn kleinkinderen. Daarbij zeker ook die in Detroit waar hij en Annie wel 6 zomervakanties doorbrachten, vanaf 1965 tot en met zijn laatste zomer. De wijde omgeving per fiets verkennen deed hij zijn hele leven al en bleef hij tot het laatst graag doen. Een miniatuur spoorweg emplacement met landschap maakte hem zo mogelijk nog populairder bij de kleinkinderen. Willem Stapel overleed in de herfst van 1980, even onverwacht als zijn broers Chris, Marinus en Jan in de anderhalf jaar vóór hem.
Sprakeloos waren wij, maar zijn jongste zoon Ad *) verdichtte hem voor ons in een goed gelijkend gesproken portret.

Na zijn dood begon Annie te dementeren en verloor al gauw haar fabelachtige geheugen voor data en namen. Het ABG verpleeghuis te Bergen op Zoom waar zij werd opgenomen deed alles om haar uitdovende bewustzijn te activeren, onvermoeibaar, goed georganiseerd en met veel inzicht. Dat Annie zelf zulke kwaliteiten miste kon toen geen kwaad meer.
Haar jongste dochter Marian schreef in een treffend requiem hoe zij haar moeder toen pas heeft kunnen naderen. In April 1992 stierf Annie, vredig in haar slaap.


* * *
*) A.W.K. Stapel schreef ook het gedicht "Polderrozen" over de 78 slachtoffers van de watersnood uit Halsteren, waar zijn vrouw vandaan komt. Het werd voorgelezen in de Quirinuskerk, waar Ad zijn gedicht over de ramp heeft onthuld bij de herdenking op 1 februari 2013. Versregels staan op de bankjes bij het monument aan de Slikkenburgseweg.

(home = www.cstapel.nl)