Nella, de tweede vrouw van Bernard Stapel

Toen Bet Hintzen begin 1924 stierf moest Bernard Stapel zelf gaan zorgen voor zijn acht kinderen, de jongste nog geen zes. Dat was onmogelijk voor een treinmachinist met onregelmatige diensttijden en lange werkdagen, vaak ook ver weg. Gelukkig gaf hun 24-jarige oudste zoon Chris zijn werk in Woerden op voor een baantje bij het Roosendaalse Belasting Kantoor en kwam helpen in zijn vaders huishouden. Hij bleef tot eind september 1925, toen zijn oudste zus Betsie bijna 17 was en voor het huishouden kon zorgen. Dat is ook precies wat Betsie deed, tot die dag begin 1928 toen haar vader hen vertelde dat hij weer zou gaan trouwen...

Nella van der Laan werd geboren in Venlo, derde van 5 kinderen. Haar familie kwam oorspronkelijk uit het noorden maar zij belandden uiteindelijk in 1885 in Roosendaal, waarheen vader van der Laan als hoofdconducteur was overgeplaatst. Vier jaar later werd haar jongste zus Anna daar geboren. Die trouwde er ook in 1912 met J.C. Meeuwisse en kreeg er 2 kinderen. Hun vader stierf er met 68 jaar in 1919 en moeder van der Laan woonde er in 1928 nog steeds, maar Nella zat in Vlissingen, waar haar oudste broer Gijsbert in 1914 was getrouwd.

We weten niet hoe Nella van der Laan en Bernard Stapel elkaar ontmoetten, maar zij waren beiden opgegroeid met 't spoor in Roosendaal en beiden kenden Vlissingen, via de Hintzens. Daarom kan het goed zijn dat Chris Hintzen hen bij elkaar bracht. In elk geval werd Nella op 29-mrt-1928 bijgeschreven op de gezinskaart van Bernard Stapel, komende uit Vlissingen op de dag van hun huwelijk.

Spoorstraat 210, achterplaats ±1928

Vlnr: Ben, Rie, Marinus, Betsie, vader Bernard, stiefmoeder Nella en opa Chris Hintzen. Het grotere huis erachter is het cafe op de hoek Waterstraat waar vader Ben wel aan zijn oud bruin biertje nipte.

Foto in perspectief.
Links: Onze stief-oma Nella op een zeldzaam kiekje kort na haar huwelijk, dat de verhoudingen goed samenvat. De scheef dichtgeknoopte schortjas duidt op haastige nervositeit en zij lijkt er duidelijk mee te willen maken dat zij het huishouden voert. Gespannen kijkend schuilt Nella achter de schouder van mijn overgrootvader Chris Hintzen. Als 48-jarige jongedochter*) moet ze ineens leren omgaan met deze grote kinderen, maar ze kan er niet goed mee overweg. Betsie staat centraal in de foto. Na haar moeders dood heeft ze 3 jaar het huishouden bestierd en staat nu als een stevige buffer tussen Nella en Ben jr. en Rie. Om kort te gaan: Na Nella's eerste huwelijksjaar zijn alleen Willem, Betsie, Ben en Rie nog thuis. Nella woonde weer alleen eind 1935, het jaar dat Bernard stierf.

*) jongedochter: niet eerder gehuwd.

Aankondiging en uitnodiging.
Het rechts afgebeelde lijstje is een van de documentjes uit mijn familie archief. Achter op de huwelijks aankondiging van "Cris J. Stapel en Guus M. Zon" van 21-dec-1933 schreef mijn vader Willem een lijstje met namen en adressen, mogelijk voor zijn eigen huwelijk begin mei.
Behalve dat het aangeeft wie toen waar woonde, betekent het lijstje ook dat hij Nella's moeder en zus Anna (Meeuwisse) gewoon bij de familie rekende. En er blijkt uit dat Marinus een echte familieman was die alle zes jaren tussen zijn vertrek uit huis en zijn huwelijk bij tante Lies bleef wonen.

C. Stapel Postjeskade 39 (Amsterdam)
H. Stapel Narcissenstr. 34b (Rotterdam)
J. Stapel "Hertog Hendrik" (Den Helder)
M. Stapel Burmanstr. 29 II (Amsterdam)
Opoe v.d. Laan Wouwschestr. 2 (Roosendaal)
Meeuwissen Boul. Antwerpia 24 (Roosendaal)
B. Remeyn Spoorstraat 200 (Roosendaal)
Fam. Stapel Spoorstr. 210 (Roosendaal)
J.C. Hintzen Tuinstraat 38 (Zwolle).

Spoorstraat 210, achterplaats ±1930 Bezoek aan Willem's fam., Kon.Willem III str.11, Bergen op Zoom, zomer 1946

Nella en een lachende Bernard op de bank achterom Vlnr: Carel (ikzelf), Mien Swolfs Findhammer (oma moeders kant), Ellie, Nella.

Hierboven afgebeeld nog twee andere foto's met Nella, die wij oma Roosendaal noemden om haar te onderscheiden van onze inwonende oma Findhammer.

Nella kon goed overweg met Willem Stapel.
Nella's omgang met veel van Bernard's kinderen was moeizaam, zoals ik pas veel later op mijn speurtocht begreep, maar met mijn vader kon ze goed opschieten. Nadat hij thuiskwam met Annie Swolfs duurde het jaren voor zijn bekering tot Rooms Katholiek door de familie werd geaccepteerd en zag zijn vader hun verhouding als een recept voor ongeluk, zoals ik hoorde van Corry Venema Stapel op 8 mei 2008 tijdens onze ontmoeting in Port Huron, USA. Mogelijk was hun band zo stevig door de gedeelde ervaring hoe het was om familieweerstand te moeten overwinnen. Ze stuurde een ansichtkaart "van moeder" op de 25e verjaardag van mijn moeder en nog een in 1940, getekend "opoe" uit Leeuwarden. Ik weet nog dat ik met mijn vader mee ging naar haar Roosendaalse bovenhuis, met boven aan de trap een grote vaas van gehamerd koper vol gele maiskolven en pauwestaartveren. Tegen het eind van de oorlog verhuisde hij haar naar familie in Leeuwarden en kreeg daarbij zijn vuurdoop toen hun trein bij een luchtaanval werd beschoten. Een jaar of twee later bezocht zij ons in Bergen op Zoom en op 6 augustus 1947 gingen vader, mijn broer Ben en ik "oma Roosendaal" opzoeken in Leeuwarden. We stuurden toen vanuit Alkmaar een ansicht van de veerboot Enkhuizen - Stavoren naar huis. Op 15 juni 1948, bijna een jaar later, stierf Nella in Leeuwarden, zoals op haar grafsteen staat geschreven.

Naam: Petronella Tanna van der Laan, dochter van Hendrik Johan Pieter van der Laan en Sara Cornelia Auwerda. Geboren: 5-apr-1880 Venlo (3e van 5 kinderen). Gehuwd: Johannes Bernardus Stapel, 29-mrt-1928 Vlissingen. Overleden: 15-jun-1948 Huizum, Leeuwarden. Beroep: onbekend

In de jaren dat Bernard alleen was en in Nella's tijd zijn de volgende gegevens over de familie Stapel gedocumenteerd: Bronnen: Gezinskaart 11292 van J.B. Stapel, Burgelijke Stand Roosendaal, familie bronnen en familie papieren. 28-apr-1924 Roosendaal, Chris komt terug om het gezin te helpen, tot 28-sep-1925 als Betsie het huishouden overneemt; 30-jun-1927 Amsterdam, huwelijk van Chris en Annie Brand; zij gaan in Schiedam wonen; 10-feb-1928 Amsterdam, Marinus trekt in bij zijn tante Elisabeth Wennips Stapel; 29-mrt-1928 Vlissingen, huwelijk van Bernard en Nella van der Laan; 10-sep-1928 Vlissingen, Jan Dirk monstert aan bij de Marine Zeedienst; 12-dec-1928 Rotterdam, huwelijk van Henk en Dina Mastenbroek; 31-dec-1929 Tilburg, Willem wordt overgeplaatst, trekt in bij hospita Mien Swolfs Findhammer en ontmoet haar dochter Annie; 27-apr-1933 Amsterdam, Chris gaat met zijn gezin terug naar Amsterdam; 10-mei-1933 Rotterdam, huwelijk van Betsy en Jan Remijn; 15-jul-1933 Tilburg, Willem bekeert zich en wordt Roomsch Katholiek gedoopt (conversus St.Antonius Parochie, de Korvel Tilburg); 05-jan-1934 Anna-Paulowna, huwelijk van Jan Dirk en Guurtje Zon; 02-mei-1934 Tilburg, huwelijk van Willem and Annie Swolfs; op 3 mei wordt het kerkelijk huwelijk ingezegend; 11-mrt-1935 Vlissingen, Nella's moeder sterft; 19-mrt-1935 Roosendaal, dodelijk ongeval van Bernard Stapel; 28-jun-1935 Roosendaal, Nella, Ben jr. en Rie verhuizen van Spoorstraat 210 naar een bovenhuis, Molenstraat 92A; 10-sep-1935 Roosendaal, Ben jr. trekt in bij Betsie, die intussen met haar gezin uit Rotterdam is terug gekomen; 1935 Hoorn, huwelijk van Marinus en Kitty Putto; 22-nov-1935 Hoorn, Rie vertrekt uit Roosendaal en trekt in bij Marinus en Kitty; 1935 Utrecht. Rie gaat door naar Henk en Dina in Utrecht, later Jutphaas en vindt tenslotte werk in het Emma Hospitaal, A'dam; 11-Aug-1936 Bergen op Zoom, Willem, Annie en zoon verlaten Tilburg en vestigen zich voorgoed in Bergen; 1938 Roosendaal, Henk, Dina en kinderen keren uit Jutphaas terug naar Roosendaal; 16-feb-1941 Alkmaar, Chris gaat met zijn familie naar hun definitieve plaats van vestiging; 29-apr-1943 Putte, Ben jr. krijgt de leiding over het grenskantoor, ten zuiden van Roosendaal; 03-aug-1943 Roosendaal, huwelijk van Ben jr. en Jo Mol; Begin  1945 Leeuwarden, Nella vestigt zich bij haar familie en Willem brengt haar er per trein heen; 15-jun-1948 Leeuwarden, Nella overlijdt. Haar graf ligt op het Huizumer kerkhof. (home = www.cstapel.nl)