Jan Willem Carel Stapel 1830 - 1920
Rijksveldwachter in Afferden (L), Heijen (L) en Steenbergen (NB)
De vermeldingen van mijn overgrootvader in het Algemeen Politieblad vormen een stevige rode draad voor zijn levensbeschrijving. Er blijkt uit dat hij in Gendt begon als arbeider, al weten we niet of dat op ´t land, in de steenfabriek of aan het water was. Hij deed dienst als kanonnier van het 2de regiment vesting-artillerie, waarna hij trouwde met Elisabeth Ederveen. Als gepasporteerd militair kon hij solliciteren bij de Rijksveldwacht en werd zo de eerste rijkspolitieman in de familie, met als formele titel: "Rijksveldwachter, opziener der jagt en visscherij".
De vermeldingen van de Limburgse betrekking van Jan Willem Carel Stapel laten zien dat hij zich eerst drie jaar in Bergen en vanaf 1862 vooral de eerste 9 jaar in Afferden heel verdienstelijk maakte en wel negen gratificaties mocht ontvangen van de Bergse Gemeenteraad, van de graaf van Hoensbroeck en van burgers die zich door zijn ijver beschermd wisten tegen dieverij. Hij moet als Gelderse Gendtenaar goed ingeburgerd zijn geweest in zijn Limburgse omgeving, zo vaak vroegen ze hem te getuigen bij geboorteaangiften, de laatste keer nog eind 1877 bij die van de tweeling Mulders. In de familie werd met genegenheid verteld dat hij jachtopziener in Afferden was geweest en dat klonk alsof hij en zijn gezin er gelukkig waren, ook al hoorden we geen details. Hun gezinskaart geeft als adres C138 Afferden (L), in 1955 vernummerd naar Julianastraat 5, ten noordwesten van de dorpskern. Zij kregen er 10 kinderen: Elisabeth (Lies), Hendrina Alijda (Alijda), Hendrik Willem Frederik (Jan), Jan Willem Karel, een levenloos geborene, Johanna Suzanna, Johannes (Johan), Jan Willem Karel, Willem Carel en de jongste, Johannes Bernardus (Bernard) mijn grootvader. Allemaal vertrouwde namen voor Gendtse families uit die tijd, behalve misschien Suzanna. De kinderen met schuingedrukte namen haalden hun tweede jaar niet eens, toen niet ongewoon, en werden waarschijnlijk begraven bij de nabije NH Kerk van Gennep, waar zij ook ter kerke gingen. Het Lidmatenboek van de Hervormde Gemeente in Gent bevestigt in ieder geval hun vertrek "naar Bergen onder Gennep den 9-oct-1859". Oudste dochter Lies kreeg haar opleiding in gegoede huishoudingen in Vierlingsbeek en Boxmeer aan de Brabantse kant van de Maas en in het Gelderse Nijmegen. Alijda was daarvoor toen nog te jong.
In 1877 begon de verandering. Eerst werd Jan Willem Carel oud 47 jaar overgeplaatst naar Heijen bij Afferden; Voorjaar 1879 volgde nog een overplaatsing, nu naar Steenbergen, west Brabant. Daar werd hij achtervolgd door achterklap dat hij te veel in de herberg zou zitten en dronk. Althans, de Brigadier Sinjoor van de Rijksveldwacht te 's-Hertogenbosch vroeg februari 1880 de Officier van Justitie in Breda het gedrag en de dienstijver van rijksveldwachter Stapel in Steenbergen te laten onderzoeken. De Burgemeester van Steenbergen vond dat na onderzoek regelrechte onzin en antwoordde "dat de man zijn plichten getrouw vervult en zich aan geen misbruik van sterken drank schuldig maakt". Ruim een jaar later had Steenbergen een nieuwe burgemeester en hem werd dezelfde vraag gesteld. Ook deze burgemeester had "de eer medetedelen dat, hoewel het algemeen gerucht zegt dat de rijksveldwachter Stapel te Kruisland zich menigmaal aan misbruik van sterken drank schuldig maakt, ik hem echter persoonlijk nimmer in beschonken toestand ontmoet of gezien heb. Overigens zijn betreffende zijn verder gedrag geene klachten bij mij ingekomen". Daarmee eindigde de correspondentie over dit onderwerp, maar niet de roddels. Zijn laatste vermelding in het Algemeen Politieblad in 1882 betreft de benoeming van Van Dijk, "in de plaats van J.W.C Stapel, ontslagen", zonder reden of toevoeging. Het gezin verhuisde juni 1883 naar Roosendaal waar Jan Willem Carel werd ingeschreven als arbeider en achtereenvolgens woonde in de Vughtstraat, Kalsdonk, de Turfberg, Moleneind en later Badhuisstraat en Grindweg. Heijen en Steenbergen verdwenen uit het familiegeheugen.
Oudste dochter Lies werkte nog in Steenbergen en Oudenbosch voor zij in 1882 naar de Veemarktstraat 15 Breda kwam en in 1885 de wachtmeester Pieter Wennips trouwde. Na de dood van hun eerste kind gingen zij voorgoed naar Amsterdam, waar heel wat familieleden korter of langer bij hen inwoonden.
Oudste zoon Hendrik Willem Frederik, roepnaam Jan, vond werk in de kandijfabriek van Castelot en Co. te Roosendaal. In Feb-1886 werd Jan er echter door een drijfriem gegrepen, waardoor hij na tien dagen smartelijk lijden stierf, zo schreef de Roosendaalse krant De Grondwet.
Dochter Alijda werkte in Steenbergen, Bergen op Zoom, Oudenbosch en tenslotte in Breda, Kasteelplein 6. Aug-1886 trouwde zij in Roosendaal conducteur Cornelis Zoetekouw, met wie zij later in Den Bosch en Utrecht woonde. Bijzonderheden over Johan en Bernard staan in "bij 't spoor".
De trouwerij in 1904 van hun jongste zoon Bernard met Bet Hintzen in Zwollerkerspel konden Jan Willem Carel en zijn vrouw Elisabeth niet bijwonen. Zij gaven hun toestemming voor het huwelijk een week tevoren bij de Roosendaalse notaris van der Kun, zoals blijkt uit de trouwakte.
Jan Willem Carel Stapel stierf in 1920 op de hoge leeftijd van negentig jaar. Kennelijk 'n gezonde leefwijze! Elisabeth woonde daarna nog bijna een jaar in bij haar zoon Johannes voor ook zij overleed, 88 jaar oud. Haar zus Willemine, hiernaast afgebeeld, overleefde haar bijna drie jaar en werd 75 jaar oud.
* * * * *
Rijksveldwachter in Afferden (L), Heijen (L) en Steenbergen (NB)
De vermeldingen van mijn overgrootvader in het Algemeen Politieblad vormen een stevige rode draad voor zijn levensbeschrijving. Er blijkt uit dat hij in Gendt begon als arbeider, al weten we niet of dat op ´t land, in de steenfabriek of aan het water was. Hij deed dienst als kanonnier van het 2de regiment vesting-artillerie, waarna hij trouwde met Elisabeth Ederveen. Als gepasporteerd militair kon hij solliciteren bij de Rijksveldwacht en werd zo de eerste rijkspolitieman in de familie, met als formele titel: "Rijksveldwachter, opziener der jagt en visscherij".
De vermeldingen van de Limburgse betrekking van Jan Willem Carel Stapel laten zien dat hij zich eerst drie jaar in Bergen en vanaf 1862 vooral de eerste 9 jaar in Afferden heel verdienstelijk maakte en wel negen gratificaties mocht ontvangen van de Bergse Gemeenteraad, van de graaf van Hoensbroeck en van burgers die zich door zijn ijver beschermd wisten tegen dieverij. Hij moet als Gelderse Gendtenaar goed ingeburgerd zijn geweest in zijn Limburgse omgeving, zo vaak vroegen ze hem te getuigen bij geboorteaangiften, de laatste keer nog eind 1877 bij die van de tweeling Mulders. In de familie werd met genegenheid verteld dat hij jachtopziener in Afferden was geweest en dat klonk alsof hij en zijn gezin er gelukkig waren, ook al hoorden we geen details. Hun gezinskaart geeft als adres C138 Afferden (L), in 1955 vernummerd naar Julianastraat 5, ten noordwesten van de dorpskern. Zij kregen er 10 kinderen: Elisabeth (Lies), Hendrina Alijda (Alijda), Hendrik Willem Frederik (Jan), Jan Willem Karel, een levenloos geborene, Johanna Suzanna, Johannes (Johan), Jan Willem Karel, Willem Carel en de jongste, Johannes Bernardus (Bernard) mijn grootvader. Allemaal vertrouwde namen voor Gendtse families uit die tijd, behalve misschien Suzanna. De kinderen met schuingedrukte namen haalden hun tweede jaar niet eens, toen niet ongewoon, en werden waarschijnlijk begraven bij de nabije NH Kerk van Gennep, waar zij ook ter kerke gingen. Het Lidmatenboek van de Hervormde Gemeente in Gent bevestigt in ieder geval hun vertrek "naar Bergen onder Gennep den 9-oct-1859". Oudste dochter Lies kreeg haar opleiding in gegoede huishoudingen in Vierlingsbeek en Boxmeer aan de Brabantse kant van de Maas en in het Gelderse Nijmegen. Alijda was daarvoor toen nog te jong.
In 1877 begon de verandering. Eerst werd Jan Willem Carel oud 47 jaar overgeplaatst naar Heijen bij Afferden; Voorjaar 1879 volgde nog een overplaatsing, nu naar Steenbergen, west Brabant. Daar werd hij achtervolgd door achterklap dat hij te veel in de herberg zou zitten en dronk. Althans, de Brigadier Sinjoor van de Rijksveldwacht te 's-Hertogenbosch vroeg februari 1880 de Officier van Justitie in Breda het gedrag en de dienstijver van rijksveldwachter Stapel in Steenbergen te laten onderzoeken. De Burgemeester van Steenbergen vond dat na onderzoek regelrechte onzin en antwoordde "dat de man zijn plichten getrouw vervult en zich aan geen misbruik van sterken drank schuldig maakt". Ruim een jaar later had Steenbergen een nieuwe burgemeester en hem werd dezelfde vraag gesteld. Ook deze burgemeester had "de eer medetedelen dat, hoewel het algemeen gerucht zegt dat de rijksveldwachter Stapel te Kruisland zich menigmaal aan misbruik van sterken drank schuldig maakt, ik hem echter persoonlijk nimmer in beschonken toestand ontmoet of gezien heb. Overigens zijn betreffende zijn verder gedrag geene klachten bij mij ingekomen". Daarmee eindigde de correspondentie over dit onderwerp, maar niet de roddels. Zijn laatste vermelding in het Algemeen Politieblad in 1882 betreft de benoeming van Van Dijk, "in de plaats van J.W.C Stapel, ontslagen", zonder reden of toevoeging. Het gezin verhuisde juni 1883 naar Roosendaal waar Jan Willem Carel werd ingeschreven als arbeider en achtereenvolgens woonde in de Vughtstraat, Kalsdonk, de Turfberg, Moleneind en later Badhuisstraat en Grindweg. Heijen en Steenbergen verdwenen uit het familiegeheugen.
Oudste dochter Lies werkte nog in Steenbergen en Oudenbosch voor zij in 1882 naar de Veemarktstraat 15 Breda kwam en in 1885 de wachtmeester Pieter Wennips trouwde. Na de dood van hun eerste kind gingen zij voorgoed naar Amsterdam, waar heel wat familieleden korter of langer bij hen inwoonden.
Oudste zoon Hendrik Willem Frederik, roepnaam Jan, vond werk in de kandijfabriek van Castelot en Co. te Roosendaal. In Feb-1886 werd Jan er echter door een drijfriem gegrepen, waardoor hij na tien dagen smartelijk lijden stierf, zo schreef de Roosendaalse krant De Grondwet.
Dochter Alijda werkte in Steenbergen, Bergen op Zoom, Oudenbosch en tenslotte in Breda, Kasteelplein 6. Aug-1886 trouwde zij in Roosendaal conducteur Cornelis Zoetekouw, met wie zij later in Den Bosch en Utrecht woonde. Bijzonderheden over Johan en Bernard staan in "bij 't spoor".
De trouwerij in 1904 van hun jongste zoon Bernard met Bet Hintzen in Zwollerkerspel konden Jan Willem Carel en zijn vrouw Elisabeth niet bijwonen. Zij gaven hun toestemming voor het huwelijk een week tevoren bij de Roosendaalse notaris van der Kun, zoals blijkt uit de trouwakte.
Jan Willem Carel Stapel stierf in 1920 op de hoge leeftijd van negentig jaar. Kennelijk 'n gezonde leefwijze! Elisabeth woonde daarna nog bijna een jaar in bij haar zoon Johannes voor ook zij overleed, 88 jaar oud. Haar zus Willemine, hiernaast afgebeeld, overleefde haar bijna drie jaar en werd 75 jaar oud.
* * * * *
Naam:
Geboren:
Getrouwd:
Overleden:
Beroep:
Geboren:
Getrouwd:
Overleden:
Beroep:
Genealogische gegevens
Jan Willem Carel Stapel (I), zoon van David (II),
Johan Hendrik en David (I = stamvader).
12-jul-1830 Gendt (aan de Waal)
Elisabeth Ederveen, 7-mei-1859 Gendt, akte 10
4-nov-1920 Roosendaal NB
rijksveldwachter te Bergen L, Heijen, Steenbergen
Jan Willem Carel Stapel (I), zoon van David (II),
Johan Hendrik en David (I = stamvader).
12-jul-1830 Gendt (aan de Waal)
Elisabeth Ederveen, 7-mei-1859 Gendt, akte 10
4-nov-1920 Roosendaal NB
rijksveldwachter te Bergen L, Heijen, Steenbergen
Zij trouwden in de Nederlands Herv. Kerk van Gendt, mei 1859.
Afferden en omgeving, gem. Bergen (Limburg) in 1867.
Een kaart van Roosendaal staat in "hun beroepen" > "bij 't spoor".
Elisabeths 14 jaar jongere zus Willemina Robert geb. Ederveen in zondagse kledij, Nijmegen even na 1900.
De foto komt van Jackie Dickinson geb. Robert, haar achterkleindochter geboren in Zwolle, wonend in Australië.
(home = www.cstapel.nl)