Jan Hendrik Stapel 1758 Eickel (Gelsenkirchen) - 1806 Gendt a/d Waal
Zeevaarder, aannemer, landbouwer,
Johann Henrich werd geboren op 7 maart 1758 in het Pruisische kerkdorpje Eickel, een overwegend boerengemeenschap met circa 300 inwoners nabij Gelsenkirchen. Zijn ouders waren David Stapel en Anna Margaretha Böger, die kort daarop met een van de vele rijnaken stroomafwaarts zeilden richting de Nederlanden. Op de Waal gingen ze in Gendt van boord en daar groeide Johan Hendrik op met de broertjes en zusjes die hij er bij kreeg. Naar school ging hij niet, wel keek hij zijn ogen uit in de werkplaatsen en op de schepen aan de rivier. Eenmaal groot genoeg kon hij daar ook wat bijverdienen als het boerenland geen werk bood.
23 Jaar was hij toen zijn verliefde Johanna Cornelia Ederveen uit Bemmel hem vertelde een kind van hem te verwachten. Dat zij zouden trouwen lag voor de hand, maar omdat zijn vader David niet meer leefde viel dat plan in duigen. Hij verdiende niet eens genoeg om zijn ouderlijk gezin, met Jan Willem nog geen tien jaar oud, te ondersteunen. Een eigen gezin erbij, dat kon niet. Na rijp beraad zou Jan Hendrik bij de VOC aanmonsteren voor een vijfjarig Indië contract. Ook al kreeg je dan als oploper maar 7 gulden per maand, die gage had je wel alle seizoenen, plus vrije kost en onderdak. Schippers in Gendt wisten wel hoe hij zich de ronselaars, de zielverkopers, in Amsterdam van het lijf kon houden, zodat hij de VOC schuldbrief van 150 gulden op naam van moeder Margriet kon laten schrijven. Begin 1783 ging Jan Hendrik scheep naar Amsterdam, waar na zijn aanmelding op 4 maart zijn naam in schoonschrift werd opgetekend in VOC Soldijboek 6714 blad 209. Zelf onderkruiste hij het contract, want schrijven kon hij nog niet. Daardoor duurde het lang voor ze in Gendt weer van Jan Hendrik hoorden. Pas als moeder Margriet weer eens VOC geld ontving wisten ze dat hij nog leefde.
Pas in het late najaar van 1787, na een onzeker bestaan van bijna vijf jaren als zeevaarder, zette Jan Hendrik weer voet aan wal in Gendt, veel wijzer en 160 gulden spaargeld rijker. Met moeder Margrieth ging het niet zo goed, zij heeft niet lang meer geleefd. Jan Hendrik bleef voor zijn ouderlijk gezin zorgen, maar maakte wel trouwplannen met Johanna Ederveen, die vastbesloten op hem wachtend vast naar Gendt was verhuisd. Tot zijn broer Jan Willem 17 werd en Johanna zwanger was geworden van diens latere naamgenoot. Toen trouwden zij als eerste van tientallen Gendtse Stapels in hun kerkje aan de Waaldijk, waarbij ook haar zoontje Hendrik aan hun echt werd verbonden. In hun huwelijk kregen zij nog vier kinderen: Jan Willem in 1791, David in 1793, Johannes in 1796 en Hendrik in 1801; hun voorkind Hendrik is dus niet volwassen geworden.
Na zijn VOC jaren verloor Jan Hendrik zijn ondernemingslust niet: hij begon met compagnon Gerrit Cornelissen een aannemersbedrijf voor dijkonderhoud. Zij lieten zich goed informeren over dat ambacht en kregen een stevige opdracht van de Dijkgraaf: Twee dijkvakken langs het Pannerdens Kanaal. Hoe dat afliep is te lezen in hun request van 1794. Dat kon hij toen wel eigenhandig ondertekenen met "Hendrik Stapel". Na deze poging tot ondernemen werkte hij voortaan op het boerenland, waar hij in januari 1795 de troepen van Napoleon de bevroren Waal over zag steken 1).
Op 15 april 1799 werden Jan Hendrik en zijn huisvrouw na gedane geloofsbelijdenis tot lidmaaten aangenomen en opnieuw vermeld in het lidmatenboek van 1804, samen met hun schoonzuster Dora Jacobs, huisvrouw van broer Frederik.
Jan Hendrik overleed op 7 september 1806 als landbouwer, nog maar 48 jaar oud. Geen van zijn kinderen zag hij volwassen worden. Johanna Cornelia, als kerklidmaat Maria genoemd, werd bijna 80 jaar en maakte de trouwerijen van haar vier kinderen alle mee. Zij stierf 17 februari 1837 in Gendt.
* * * * *
1) Hij kon niet weten dat zij 20 jaar zouden blijven en een nieuwe inrichting van het landsbestuur achterlieten die in twee eeuwen nauwelijks zou veranderen. Wat dat betekende voor de burgerlijke stand en de werkgelegenheid blijkt duidelijk uit de trouwakten van de eerste drie generaties Gelderse Stapels, die respectievelijk 2, 9 en 60 regels tellen in 1755, 1790 en 1828.
Zeevaarder, aannemer, landbouwer,
Johann Henrich werd geboren op 7 maart 1758 in het Pruisische kerkdorpje Eickel, een overwegend boerengemeenschap met circa 300 inwoners nabij Gelsenkirchen. Zijn ouders waren David Stapel en Anna Margaretha Böger, die kort daarop met een van de vele rijnaken stroomafwaarts zeilden richting de Nederlanden. Op de Waal gingen ze in Gendt van boord en daar groeide Johan Hendrik op met de broertjes en zusjes die hij er bij kreeg. Naar school ging hij niet, wel keek hij zijn ogen uit in de werkplaatsen en op de schepen aan de rivier. Eenmaal groot genoeg kon hij daar ook wat bijverdienen als het boerenland geen werk bood.
23 Jaar was hij toen zijn verliefde Johanna Cornelia Ederveen uit Bemmel hem vertelde een kind van hem te verwachten. Dat zij zouden trouwen lag voor de hand, maar omdat zijn vader David niet meer leefde viel dat plan in duigen. Hij verdiende niet eens genoeg om zijn ouderlijk gezin, met Jan Willem nog geen tien jaar oud, te ondersteunen. Een eigen gezin erbij, dat kon niet. Na rijp beraad zou Jan Hendrik bij de VOC aanmonsteren voor een vijfjarig Indië contract. Ook al kreeg je dan als oploper maar 7 gulden per maand, die gage had je wel alle seizoenen, plus vrije kost en onderdak. Schippers in Gendt wisten wel hoe hij zich de ronselaars, de zielverkopers, in Amsterdam van het lijf kon houden, zodat hij de VOC schuldbrief van 150 gulden op naam van moeder Margriet kon laten schrijven. Begin 1783 ging Jan Hendrik scheep naar Amsterdam, waar na zijn aanmelding op 4 maart zijn naam in schoonschrift werd opgetekend in VOC Soldijboek 6714 blad 209. Zelf onderkruiste hij het contract, want schrijven kon hij nog niet. Daardoor duurde het lang voor ze in Gendt weer van Jan Hendrik hoorden. Pas als moeder Margriet weer eens VOC geld ontving wisten ze dat hij nog leefde.
Pas in het late najaar van 1787, na een onzeker bestaan van bijna vijf jaren als zeevaarder, zette Jan Hendrik weer voet aan wal in Gendt, veel wijzer en 160 gulden spaargeld rijker. Met moeder Margrieth ging het niet zo goed, zij heeft niet lang meer geleefd. Jan Hendrik bleef voor zijn ouderlijk gezin zorgen, maar maakte wel trouwplannen met Johanna Ederveen, die vastbesloten op hem wachtend vast naar Gendt was verhuisd. Tot zijn broer Jan Willem 17 werd en Johanna zwanger was geworden van diens latere naamgenoot. Toen trouwden zij als eerste van tientallen Gendtse Stapels in hun kerkje aan de Waaldijk, waarbij ook haar zoontje Hendrik aan hun echt werd verbonden. In hun huwelijk kregen zij nog vier kinderen: Jan Willem in 1791, David in 1793, Johannes in 1796 en Hendrik in 1801; hun voorkind Hendrik is dus niet volwassen geworden.
Na zijn VOC jaren verloor Jan Hendrik zijn ondernemingslust niet: hij begon met compagnon Gerrit Cornelissen een aannemersbedrijf voor dijkonderhoud. Zij lieten zich goed informeren over dat ambacht en kregen een stevige opdracht van de Dijkgraaf: Twee dijkvakken langs het Pannerdens Kanaal. Hoe dat afliep is te lezen in hun request van 1794. Dat kon hij toen wel eigenhandig ondertekenen met "Hendrik Stapel". Na deze poging tot ondernemen werkte hij voortaan op het boerenland, waar hij in januari 1795 de troepen van Napoleon de bevroren Waal over zag steken 1).
Op 15 april 1799 werden Jan Hendrik en zijn huisvrouw na gedane geloofsbelijdenis tot lidmaaten aangenomen en opnieuw vermeld in het lidmatenboek van 1804, samen met hun schoonzuster Dora Jacobs, huisvrouw van broer Frederik.
Jan Hendrik overleed op 7 september 1806 als landbouwer, nog maar 48 jaar oud. Geen van zijn kinderen zag hij volwassen worden. Johanna Cornelia, als kerklidmaat Maria genoemd, werd bijna 80 jaar en maakte de trouwerijen van haar vier kinderen alle mee. Zij stierf 17 februari 1837 in Gendt.
* * * * *
1) Hij kon niet weten dat zij 20 jaar zouden blijven en een nieuwe inrichting van het landsbestuur achterlieten die in twee eeuwen nauwelijks zou veranderen. Wat dat betekende voor de burgerlijke stand en de werkgelegenheid blijkt duidelijk uit de trouwakten van de eerste drie generaties Gelderse Stapels, die respectievelijk 2, 9 en 60 regels tellen in 1755, 1790 en 1828.
Van 1783 tot 1787 voer Jan Hendrik op de VOC schepen Princes van Orange, Hoolwerf en Duyfje om de Kaap op Indische wateren.
1790 Jan Hendrik en Johanna waren de eerste Stapels die trouwden in het Nederduits Hervormde kerkje tegen de Waaldijk.
* * * * *
Naam:
Geboren:
Getrouwd:
Overleden:
Beroep:
Geboren:
Getrouwd:
Overleden:
Beroep:
Genealogische gegevens
Jan Hendrik Stapel (I), zoon van stamvader David (I)
7-maart-1758 Eickel (Herne, Gelsenkirchen D)
Johanna Cornelia Ederveen, 29-nov-1790 Gendt
7 september 1806
zeevaarder, aannemer, landbouwer
(home = www.cstapel.nl)
Jan Hendrik Stapel (I), zoon van stamvader David (I)
7-maart-1758 Eickel (Herne, Gelsenkirchen D)
Johanna Cornelia Ederveen, 29-nov-1790 Gendt
7 september 1806
zeevaarder, aannemer, landbouwer
(home = www.cstapel.nl)